W dzisiejszym artykule chciałbym przybliżyć Wam problem palucha koślawego, przedstawię czym jest, jak się objawia, jakie są przyczyny jego powstawania i jakie są metody leczenia.
Hallux to schorzenie stopy polegające na deformacji kostno-stawowej palucha w stronę koślawości i dotyczy ona stawu śródstopno-paliczkowego. Objawia się deformacją w obszarze głowy I kości śródstopia. Często z początku jest problemem estetycznym jednak potrafi się szybko przerodzić w problem bólowy. Najczęstszym obrazem klinicznym palucha koślawego jest ból miejscowy, tkliwość i przewrażliwienie obszaru, występowanie odcisków oraz modzeli, estetycznie przeszkadzająca koślawość palucha, problemy z dobraniem odpowiedniego obuwia do deformacji oraz zaburzenia biomechaniki stopy w efekcie czego może dochodzić nawet do złamań zmęczeniowych II kości śródstopia.
Deformacja zazwyczaj powstaje w wyniku działania czasu, niekorzystnych czynników oraz predyspozycji, którymi są między innymi:
– Płeć – paluch koślawy występuje do 9 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn
– Obuwie – buty z wąskim przodem oraz obcasy sprawiają, że palce są ściskane a w efekcie czego potęguje siły koślawiące paluch
– Predyspozycje genetyczne – tendencja może wynikać z dziedziczonej budowy stopy, która daje większą lub mniejszą tendencje do powstawania halluxa
– Zaburzenia biomechaniczne:
Przyczyn palucha koślawego nie możemy szukać tylko i wyłącznie w powyższych czynnikach związanymi z samą stopą. U pacjentów (w zasadzie głównie pacjentek) z tą deformacją bardzo często możemy zauważyć koślawość kolan, która daje tendencje do zaburzenia odpowiedniego rozłożenia obciążenia na stopę przenosząc ciężar ciała w stronę I kości śródstopia. Często w tym przypadku rozpoznawane jest również płaskostopie, ponieważ koślawość kolan sprawia, że łuk podłużny stopy zaczyna się zapadać. Bardzo często obrazowi palucha koślawego towarzyszy ścieranie jednej strony butów, co spowodowane jest nierównomiernym obciążeniem stopy.
Leczenie:
Leczenie często opiera się o wielu specjalistów: od podologów, fizjoterapetów a na ortopedach kończąc (lub zaczynając). Wynika to z tego, iż z powodu palucha koślawego tworzą się problemy z odciskami i modzelami przez co pacjent trafia do podologa, kiedy pojawia się ból lądują u fizjoterapeuty lub ortopedy. Takie problemy można oczywiście leczyć objawowo lekami przeciwbólowymi czy specyfikami/zabiegami niwelującymi odciski jednak nie zajmując się przyczyną powstania czyli np. zaburzeniem biomechaniki – mogą nawracać.
Leczenie zachowawcze: Polega na „przeprogramowaniu” biomechaniki pacjenta tak, aby stopa zaczęła być równomiernie obciążana. Wykonuje się to poprzez odpowiednie ćwiczenia jednocześnie niwelując ból pracując terapią manualną, igłoterapią czy nawet falą uderzeniową. Podczas podejmowania leczenia zachowawczego należy pamiętać o dobraniu odpowiedniego obuwia i unikaniu obuwia koślawiącego paluch. Jednocześnie można w tym samym czasie pracować z podologiem nad niwelowaniem odcisków i modzeli. Wszystkie te procedury powinny iść razem w parze.
Często przy leczeniu zachowawczym wspominane jest leczenie wkładkami ortopedycznymi. Osobiście nie jestem ich zwolennikiem, ponieważ jest to tylko bierne wsparcie stopy, co sprawia, że stopa ‘rozleniwia się’ a mięśnie, które powinny prawidłowo układać kończynę dolną w odpowiedniej pozycji są wspierane przez co ich aktywacja zmniejsza się. Jeśli więc jest możliwość przebudowania biomechaniki stopy używając do tego naszych własnych mięśni to wybieramy tą drogę, lepiej mieć swoje niż z zewnątrz 🙂
Leczenie operacyjne:
Leczenie operacyjne w moim doświadczeniu jest ostatecznością. Operacja pomimo że nie wydaje się być inwazyjna to często potrafi narobić dużo problemów. Podczas operacji łamie się I kość śródstopia (a czasem również II kość śródstopia) celem ustawienia jej w „poprawnej” osi. Po takiej operacji proces usprawniania jest dosyć problematyczny ze względu na obecność poważnego złamania (lub dwóch), ciężko więc jest wykonywać ćwiczenia mobilizacji stawów. Wymagana jest więc jak najwcześniejsza rehabilitacja celem utrzymania (w miarę możliwości) zakresu ruchu po operacji. Stawy te względnie szybko sztywnieją a odzyskanie pełnego zakresu ruchu po zroście kostnym często bywa problematyczne lub czasem nawet nie możliwe.
Leczeniu operacyjnemu również nieodłącznie musi towarzyszyć leczenie zachowawcze, które polega na przebudowaniu biomechaniki kończyny oraz wprowadzenie odpowiedniej profilaktyki. W przeciwnym wypadku paluch koślawy może nawrócić.
Podsumujmy całość i wyciągnijmy wnioski. – potocznie nazywany hallux to dosyć złożony i wieloczynnikowy problem – warto podejmować działania profilaktyczne, dzięki temu problem będzie miał mniejszą tendencję do pogłębiania – im wcześniej, tym lepiej!
– zanim zdecydujesz się na leczenie operacyjne skonsultuj się z fizjoterapeutą – możliwe, że możemy znacznie zmniejszyć Twoje dolegliwości bólowe z nim związane
– jeśli poddasz się zabiegowi chirurgicznemu – jak najszybciej po operacji udaj się do fizjoterapeuty. Pozdro
Kuba