Kinezjofobia czyli trauma ruchu, czy tak różna od zwykłej traumy
Fobie to groźny przeciwnik każdego z nas w życiu codziennym. W pracy fizjoterapeuty czy ortopedy są rzadko brane pod uwagę. Kinezjofobia to trauma, w ktorej występuje obawa przed wykonywaniem konkretnego ruchu lub czynności. Związana jest z epizodem bólowym lub urazem, który Twoja psychika zapamiętała i obecnie wzbudza przerażenie na samą myśl
Ten typ fobii stoi bardzo niedaleko od takich jak np. strach przed jazdą samochodem po poważnym wypadku komunikacyjnym
Przykładów można tu mnożyć, jednak żeby złapać kontekst wymieńmy najczęstsze:
- obawa przed schylaniem się/podnoszeniem ciężkich przedmiotów po wielokrotnych epizdodach rwy kulszowej
- obawa przed bieganiem, skokami i powrotem do gry po rekonstrukcji więzadła czy skręceniu kostki
- przerażenie na myśl o ruchu odwiedzenia ręki po zwichnięciu barku
Emocje i ich konsekwencje
Trauma/uraz, której wynikiem jest fobia często nacechowana jest emocjonalnie, np. długi i intensywny okres bólu, długie wykluczenie z normalnego funkcjonowania, uczucie potwornego bólu w momencie urazu czy w długi czas powrotu do treningów
Jakie konsekwencje funkcjonalne niesie za sobą kinezjofobia
- Zesztywnienie stawowe i ograniczenie mobilności
- Zrosty pooperacyjne/pourazowe
- Funkcjonalna niestabilność stawu lub segmentu kręgosłupa
- Brak progresji w leczeniu
- Brak redukcji bólu i obrzęku
Taki problem jest jak samo napędzające się koło:
Obawa 
brak obciążenia atrofia mięśni osłabienie stabilizacji ograniczenie ruchomości zesztywnienie tkanek więcej bólu jeszcze większa obawa...
A więc z tą fobią należy walczyć jak najszybciej – my fizjoterapeuci, psycholodzy i lekarze mamy do tego narzędzia
Podatność na kinezjofobię
Kto jest podatny na traumę ruchu
- Osoby o wysokiej wrażliwości, łatwości do wiązania emocjonalnego z czynnością –
- Pacjenci, u których rehabilitacja zakończyła się na poziomie terapii manualnej – uraz nigdy nie został przetorowany ruchowo i nie wypracowana została tolerancja na obciążenie w konkretnym aspekcie np. dynamiczne zwroty kierunków u piłkarzy – pacjenci z niewprowadzonymi kompensacjami pourazowymi (za równo świadomymi jak i nieświadomymi)
- Osoby dotknięte kilkukrotnym urazem/bólem w tym samym obszarze (np w wyniku niewyprowadzonych kompensacji
) - Osoby nadmiernie przejmujące się/skupiające się na swoim problemie lub przykładające nadzwyczajną wagę do urazu
- Osoby z już występującymi fobiami na innym tle
Jak pracować z fobią ruchu?
- Fizjoterapia – przede wszystkim wyeliminowanie czynnika sprawczego. Pełne wyprowadzenie kompensacji ruchowych, torowanie ruchu i wyrabianie tolerancji obciążenia tkanek jest tutaj niezbędne. Jak to zrobić?
Poprzez odpowiedni trening stopniowo wystawiający pacjenta na wrażliwe ruchy jednocześnie wzmacniając w pacjencie poczucie kontroli tego ruchu. Jeżeli problem pochodzi z napięcia mięśniowego lub jakiejś dysfunkcji – należy ją wyeliminować. - Psychoterapia i psychiatria – tu jest wspomaganiem(ale nie zawsze!). Jeżeli pacjent nie wypracuje kontroli nerwowo-mięśniowej w danym ruchu – dojdzie do powtórnego urazu a trauma się pogłębi. Czasem jednak trauma jest dominującą i żeby móc przeprowadzić odpowiednią rehabilitację najpierw potrzebna jest praca psychoterapeuty/farmakologia, która pozwoli na przełamanie pacjenta do ruchu.
Psychoterapia jest również dominującym aspektem kinezjofobii jeżeli pacjent jest w pełni wyprowadzony ale jednak np. boi się powrotu na boisko. - Ortopedia i leczenie operacyjne – tak… Jeżeli trauma nie jest sama w sobie traumą a jest spowodowana brakiem więzadła lub jakimś uszkodzeniem – traumy się nie pozbędziemy powyższymi metodami. Wtedy do akcji wchodzi ortopeda z zabiegiem, dzięki któremu można w pełni wyprowadzić pacjenta z fobii i przywrócić pełną sprawność. Fobia więc nie musi być nadrzędna, może być też wtórna do uszkodzenia.
Temat fobii (nie tylko kinezjofobii) jest bardzo rozległy, jednak niezmiernie ważny i dotyka dużą część pacjentów. Jej długofalowe konsekwencje potrafią być zatrważająco poważne.
Pamiętajmy więc o emocjach!
Pozdro
Kuba
Stacja Fizjoterapia
